Fooi in de horecageschiedenis

Fooi geven heeft een lange en complexe geschiedenis die nauw verbonden is met de ontwikkeling van de horeca. Oorspronkelijk ontstond de praktijk van het fooi geven in feodaal Europa. Het was gebruikelijk voor gasten van privé-huizen/landgoederen om bedienden een kleine som geld te geven voor de geleverde service. Dit gebaar werd gezien als een aristocratische gunst en was niet bedoeld als betaling, maar als een extraatje bovenop hun normale inkomen.

Tegen de 17e eeuw had de gewoonte van het geven van fooien zich verspreid naar koffiehuizen en herbergen, wat aantoont hoe diep deze praktijk verweven was met de vroege commerciële horeca. In deze etablissementen was het geven van fooien een manier voor gasten om te zorgen voor betere service en om waardering te tonen voor het personeel dat vaak onderbetaald werd.

In de 19e eeuw werd de praktijk van het fooi geven steeds gebruikelijker in Europa en begon zich ook te verspreiden naar de Verenigde Staten. Daar werd het echter met enige weerstand ontvangen. Critici beschouwen het als een feodaal overblijfsel dat ongelijkheid bevordert en het maakt werknemers afhankelijk van de grillen van gasten. Het benadrukt klasse en het werkt louter in het voordeel van werkgevers.  Niettemin verankerde de praktijk zich diep in de Amerikaanse horeca. Deels vanwege de mogelijkheid om blijvend lage lonen uit te kunnen betalen en de groeiende industrie van restaurants en hotels.

Tegen de 20e eeuw was het geven van fooien een vast onderdeel geworden van de horeca in vele delen van de wereld, hoewel het nog steeds onderwerp van strijd was. In sommige landen, zoals Japan, werd en wordt fooi gezien als onnodig of zelfs als beledigend, terwijl het in andere, zoals de Verenigde Staten, bijna verplicht is en een aanzienlijk deel van het inkomen van horecamedewerkers uitmaakt.

Vandaag de dag blijft het geven van fooien een complexe sociale en economische praktijk die culturele gedragingen, economische omstandigheden en historische tradities weerspiegelt. Het is een fascinerend voorbeeld van hoe een eenvoudige handeling kan uitgroeien tot een belangrijk economisch en sociaal fenomeen.

Verder lezen, kijken en luisteren

  • Tipping in America, Cocktails & Capitalism podcast, 7-2-2023.
  • Rawson/Shore, Dining out: A Global History of Restaurants, 2020.