De Topinamboer (aardpeer) oogst is binnen! De vruchtbare kleigrond in mijn bescheiden tuin heeft het beste gehaald uit de in het voorjaar geplante paars-roze knobbelige knollen. Uit de inuline (een koolhydraat) houdende wortels groeien metershoge op zonnebloem lijkende planten, waaraan ze verwant zijn. Met exemplaren van wel vijftien centimeter heeft deze uit centraal Schildpadeiland (Noord-Amerika) afkomstige groente mijn verwachtingen overtroffen.
De topinamboer, ook wel aangeduid als aardpeer, knolzonnebloem of Jerusalem artichoke in het Engels, is een fascinerende groente met een interessante naamgevingsgeschiedenis. De naam “topinamboer” heeft zijn oorsprong in de taal van de Tupi-indianen, die oorspronkelijk in Brazilië woonden. Het woord “topinambour” in het Frans is een verbastering van “tupinambá,” de naam van een inheems volk uit Zuid-Amerika, waarvan een aantal leden, naar goed koloniaal gebruik, in Frankrijk werden tentoongesteld.
Hoewel de bobbelige knol afkomstig is uit wat nu Canada heet, werd het niet als merkwaardig gezien om de groente om commerciële redenen te vernoemen naar een Braziliaanse indianenstam. In de 17e eeuw kwam de topinamboer naar Europa, waar het gewas maar matig populair werd ondanks zijn voedzame knollen. De Nederlandse naam “aardpeer” laat weinig linguïstische creativiteit zien. De aard-appel bestond al, dus werd de nieuwe knol al snel een peer.
In Engels sprekende gebieden wordt de groente vaak aangeduid als “Jerusalem artichoke”, hoewel de groente geen associatie heeft met de stad Jeruzalem en ergens ver weg naar artisjok smaakt. De verwarring ontstond mogelijk door een verbastering van het oude Italiaanse woord “girasole articicco,” wat artisjokzonnebloem betekent. De topinamboer behoort tot dezelfde botanische familie als de zonnebloem en zijn bloemen, hoewel een stuk kleiner, lijken sterk op die van de zonnebloem.
Hoewel de topinamboer diverse namen draagt, is het belangrijk op te merken dat het een knolgewas is dat rijk is aan voedingsstoffen zoals ijzer, kalium, vezels en inuline, wat voor flatulentie kan zorgen. Het heeft een nootachtige smaak en kan op allerlei manieren worden bereid.De veelzijdigheid in bereidingswijzen weerspiegelt de diversiteit van zijn naamgeving en illustreert hoe deze knol door de eeuwen heen zijn weg heeft gevonden naar verschillende keukens en culturen. Of je het nu topinamboer, aardpeer of Jerusalem artichoke noemt, het blijft een intrigerende en voedzame toevoeging aan culinaire creaties wereldwijd.